İslamda Tarikatin Tarifi ve hakikati

Tarikatlar çok yönlü olgular olduğu için tarif ve tanımları da birden fazladır. Tarikatin hakiki olanı olduğu gibi sahtesi, bozulmuş olanı da vardır.

Birinci tarif:

Tarikat, bir mürşide biat etmek ve onun verdiği zikir türünden ibadet görevlerini yerine getirmektir.

İkinci tarif:

Tarikat Allaha vasıl olma, fenafillaha erme yoludur. Fenafillah: Allahın sevgi ve iradesinde nüridin fani olması, Allahtan başka bir maksat bir mahbub görmemesidir.

veya

Kalp ayağı ile alemi enfüste ilmi bir hareket ile terakki edip Allaha vasıl olma yoludur. (İ.Rabbani A.Faruki)

Üçüncü tarif:

Tarikat islamı dikkatli yaşamaktır. (M.Ustaosmanoğlu)

Dördüncü tarif:

Tarikat Allahı zikir okuludur, bu zikirle Marifetullah ve Muhabbetullah ve Mekhafetullaha erişme yoludur.

Beşinci Tarif:

Tarikat manevi arınma (nefsi tezkiye, kalbi tasfiye) disiplinidir.

Altıncı Tarif:

Tarikat bazı ibadet ve zikirlerin zorunlu görev kabul edildiği, bunun için bir Şeyh, Pîr, Mürşid etrafında bir araya gelindiği yapılanmalardır.

Yedinci Tarif

Tarikat hakiki Müslüman olma çabasıdır, iman suretten hakikate erdirme gayretidir, bu gaye ile tutulan yoldur.

Sekizinci Tarif

Tarikat amelde yüsr (kolaylık) itikatta yakîn (kesinlik) elde etmek yoludur. (Mketubat)

Bütün bu tarifler tarikatın birer erkan, faide ve mekasıdını açıklıyor olması itibariyle Tarikat bunların tamamından anlaşılan şeydir.

Şeriat-Tarikat-Hakikat ilişkisi

Şöyle örneklenir: Harama gitmemek; Şeriattır. Bunun için çabalamak, kendini zorlamak; Tarikat, bu çaba sonucunda bu hal kişiye yerleşir; Hakikat

Hakiki Tarikatlar ve Sahte tarikatlar

Hakiki tarikatın şartı ve alameti ikidir: Silsile ve Şeriat. 

Silsile, tarikat şeyhinin Rasulullaha kadar bir birine ekli ve icazetli şeyhleri olmasıdır. Bununla beraber Şeyh Efendi Şeriata son derece riayet etmelidir. Yani Farzları Sünnetleri tatbik eden, haram ve bidattan kaçınan biri olmalıdır. Bu iki şart mevcut ise o şeyhin tarikatı haktır. Bu iki şarttan birincisi yoksa o sahte tarikat, ikincisi yoksa bozulmuş tarikattır. Şartların her ikisi de yoksa o tarikat değil barikattır, başındaki kişi şeyh değil zındıktır.

Hakiki Mürşid, Gerçek Şeyh

Bu iki şarta ilave olarak Şeyh efendi seyr-i sülukunu tamamlamış, fena fillaha ermiş olmalıdır. Bu üç şartı cem eden, Sağlam silsilesi olan, Şeriat ve Sünnete dikkat eden ve manevi miracını ikmal etmiş olan bir mürşid, kamil ve mükemmil bir rehberdir. Varlığı ender bir kibrit-i ahmerdir.

Seyr-i Süluk

Tarikatta müridin kat ettiği manevi yolculuğun adı. diğer isimleri mirac-ı ruhani, manevi terbiye. Seyr-i sülukun dört merhalesi vardır: Seyr-i ilallah, seyr-i fillah, seyr-i anillahi billah, seyr-i fil eşya. bu dört seyirden ilk ikisi velayet için son ikisi irşad için gereklidir.